Co znaczy "vel" w nazwisku i dlaczego się go używa?
W ostatnich latach w polskiej prasie i mediach społecznościowych coraz częściej można spotkać nazwiska zawierające słówko "vel". Jest to łaciński spójnik, który znaczy tyle co "lub". W przypadku nazwisk używa się go do połączenia dwóch nazwisk, wskazując, że dana osoba używa lub używała obu tych nazwisk - zwykle na różnych etapach swojego życia.
Skąd wzięła się ta praktyka?
Pochodzenie tego zwyczaju sięga czasów, gdy kobiety po wyjściu za mąż rezygnowały ze swojego dotychczasowego nazwiska i przyjmowały nazwisko męża. Jednak dla wielu osób ich rodowe, panieńskie nazwisko miało ogromne znaczenie sentymentalne i było ważnym elementem tożsamości.
Dlatego niektóre kobiety, wychodząc za mąż, decydowały się zachować swoje panieńskie nazwisko, dodając do niego nazwisko męża po spójniku "vel". Pozwalało to podkreślić swoje korzenie i tradycję rodzinną, jednocześnie symbolizując przynależność do nowej rodziny.
Z biegiem lat zwyczaj ten upowszechnił się i obecnie z takiej możliwości korzystają zarówno kobiety, jak i mężczyźni, łącząc w ten sposób swoje dotychczasowe nazwisko z nazwiskiem partnera/partnerki.
Szymon Szynkowski vel sęk - dlaczego takie nazwisko?
Jednym z bardziej znanych przykładów zastosowania słówka "vel" jest obecny minister spraw zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk, sam wyjaśnił to w następujący sposób:
W XIX wieku moja rodzina, pochodząca z okolic Łodzi, dodała sobie ten człon nazwiska; miała dość dużo posiadłości ziemskich i dzieląc ziemię dzieliła również nazwiska w poszczególnych liniach.
Ta praktyka doprowadziła do powstania różnych wariantów nazwiska w rodzinie ministra:
- Szynkowscy
- Sękowscy
- Sękowie
Linia, z której pochodzi minister, jako jedyna zachowała pełną formę: Szynkowski vel Sęk.
Zalety nietypowego nazwiska
Minister przyznaje, że jego nazwisko często budzi zainteresowanie. Wspomina o pozytywnych aspektach tej sytuacji:
Na studiach, na egzaminach zwykle pierwsze pytanie było o nazwisko, to trochę rozluźniało atmosferę, więc ma to swoje zalety.
Współczesne znaczenie "vel" w nazwiskach
Choć przypadek ministra Szynkowskiego vel Sęka ma korzenie historyczne, współcześnie użycie "vel" w nazwiskach może mieć różne przyczyny:
- Zachowanie tradycji rodzinnej
- Połączenie nazwisk małżonków po ślubie
- Podkreślenie podwójnej tożsamości lub przynależności do dwóch rodzin
Co oznacza "vel" i dlaczego się go używa?
Użycie spójnika "vel" ma więc przede wszystkim znaczenie symboliczne - pozwala połączyć dwa nazwiska ważne dla danej osoby i podkreślić podwójną tożsamość lub przynależność do dwóch rodzin.
Nie należy doszukiwać się w tym sformułowaniu żadnego dodatkowego, tajemniczego sensu. To po prostu tradycyjny sposób na zachowanie ciągłości swojego dziedzictwa rodzinnego przy jednoczesnym przyjęciu nowego nazwiska, zwykle po ślubie.
Jeśli rozważacie zmianę nazwiska i zastanawiacie się nad użyciem "vel", pamiętajcie że to bardzo osobista decyzja. Wybierzcie taką formę nazwiska, która będzie dla Was odzwierciedleniem Waszych wartości, historii i tożsamości. A jeśli zdecydujecie się na "vel" - to teraz wiecie, co on dokładnie oznacza!