Alergia skórna: przyczyny, objawy i skuteczna pielęgnacja
Alergia skórna to nadmierna odpowiedź układu odpornościowego na alergen mający kontakt ze skórą. Do najczęstszych alergenów należą metale, składniki kosmetyków i detergentów, m.in. konserwanty, barwniki i substancje zapachowe, a także naturalne olejki eteryczne, lateks, niektóre leki, jad owadów. Są także alergeny wziewne oraz pokarmowe. Uszkodzona bariera hydrolipidowa i zaburzenia mikrobiomu ułatwiają ich przenikanie. Alergie zwiększają smog, kurz i roztocza, częste mycie agresywnymi środkami, niewłaściwie dobrana pielęgnacja oraz ocierająca, sztuczna odzież.
Alergia skórna: objawy i choroby współistniejące
Alergia skórna najczęściej objawia się:
świądem,
pieczeniem,
zaczerwienieniem skóry,
wysypką grudkowo‑pęcherzykową,
obrzękiem,
gwałtownym przesuszeniem prowadzącym do szorstkości.
Reakcje mogą przyjmować formę wyprysku kontaktowego lub pokrzywki. U osób z atopowym zapaleniem skóry częściej dochodzi do nasilenia zmian, ponieważ stan zapalny i osłabiona bariera zwiększają przepuszczalność naskórka. Egzema jest skutkiem bezpośredniego kontaktu z alergenem, ale również pośredniego działania alergenów wziewnych lub pokarmowych.
O powiązaniu z alergenem świadczy powtarzalność: objawy pojawiają się po ekspozycji i ustępują po jej ograniczeniu. Niepokoją też długotrwałe nasilenie, wyciek, pękanie skóry czy nadkażenia. W takiej sytuacji warto zgłosić się do dermatologa, który zaplanuje diagnostykę i leczenie. W przypadku ostrych reakcji, zwłaszcza rozległych, nie zwlekaj z konsultacją, aby szybko zahamować stan zapalny i zapobiec nasileniu dolegliwości.
Diagnostyka i leczenie alergii skórnych
Rozpoznanie alergii skórnej zaczyna się od wywiadu i oceny zmian. W zależności od obrazu klinicznego lekarz może zlecić testy płatkowe naskórkowe, oznaczenie swoistych przeciwciał IgE oraz, gdy to uzasadnione, próby prowokacyjne.
Podstawą leczenia pozostaje eliminacja alergenu oraz leczenie objawowe. W zmianach zapalnych stosuje się miejscowo leki przeciwzapalne, w tym glikokortykosteroidy dobrane do nasilenia i lokalizacji. W razie nadkażenia wdraża się antybiotykoterapię, a przy uporczywym świądzie konieczne może być leczenie ogólne. W wybranych sytuacjach skuteczna jest immunoterapia alergenowa.
Nie warto samodzielnie eksperymentować z silnymi preparatami ani maskować objawów ciężkimi kosmetykami. Ważne jest również ograniczenie dodatkowych czynników drażniących oraz edukacja dotycząca pielęgnacji, aby wydłużyć okresy remisji. O dobrze prowadzonym leczeniu świadczy rzadsze zaostrzenie i łagodniejszy przebieg kolejnych epizodów alergicznych.
Skóra alergiczna a skóra wrażliwa
Codzienna pielęgnacja ma wspierać odbudowę bariery, nawilżenie i ukojenie. Wybieraj preparaty hipoalergiczne, bezzapachowe, przebadane na skórze wrażliwej. W składach szukaj pantenolu, ceramidów, skwalanu, gliceryny, mocznika, niacynamidu, kwasu hialuronowego, alantoiny oraz cynku.
Do oczyszczania stosuj delikatne syndety, ogranicz gorące kąpiele i intensywne tarcie, a po myciu szybko nakładaj emolienty. Dbaj o otoczenie: pierz ubrania i pościel w łagodnych środkach, często wymieniaj ręczniki, odkurzaj i usuwaj kurz. Noś luźną odzież z naturalnych tkanin.
Skóra alergiczna reaguje na konkretny alergen i daje objawy po kontakcie, natomiast skóra wrażliwa bywa nadreaktywna na liczne bodźce bez wyraźnego wyzwalacza. Dlatego połączenie diagnostyki, unikania alergenów oraz świadomej pielęgnacji przynosi najbardziej trwałe efekty.