Pozytywne i negatywne cechy charakteru
Cechy charakteru to zbiór cech związanych ze stroną psychiczną człowieka, które składają się na jego charakter (i pośrednio osobowość) oraz odróżniają go od innych ludzi. Poznajemy je i rozumiemy przez zachowanie, podejście do życia czy działanie w konkretnych sytuacjach.
Warto pamiętać, że cechy charakteru różnią się od cech osobowości. Osobowość to zbiór cech, które warunkują tożsamość i spójność zachowania danej osoby, kształtowane przez geny oraz środowisko, w którym się wychowaliśmy. Osobowość i jej cechy są stałe i niezmienne. Natomiast charakter jest bardziej płynny i czasami zależny od sytuacji, w jakiej znajduje się dana osoba.
W psychologii osobowość stanowi szersze pojęcie, a charakter jest jedną z jej części. Opiera się on często na wartościach moralnych czy przekonaniach konkretnego człowieka. To znaczy, że możemy pracować nad cechami charakteru i dążyć do ich rozwoju.
Różnica między cechami charakteru a osobowości
Różnicę między cechami charakteru a cechami osobowości można zilustrować na przykładzie modelu "Wielkiej Piątki" opracowanego przez Paula Costę i Roberta McCrae. Wyróżnia on pięć czynników (cech) osobowości:
- Neurotyczność/Stałość emocjonalna
- Ekstrawersja/Introwersja
- Otwartość/Zamknięcie na doświadczenie
- Ugodowość/Antagonizm
- Sumienność/Nieukierunkowanie
Cechy te są stałe i niezmienne, podczas gdy cechy charakteru mogą podlegać modyfikacji w toku rozwoju osobistego.
Pozytywne i negatywne cechy charakteru
Cechy charakteru dzielimy na pozytywne i negatywne, czyli dobre i złe. Taki podział może wydawać się prosty, ale wiąże się z problemem rozumienia i oceny. Kto powinien decydować o wartościowaniu poszczególnych cech? Czy ta sama cecha zawsze okazuje się pożądana lub nieakceptowana?
Odpowiedź na te pytania zależy od środowiska, w jakim na co dzień funkcjonujemy, a także od naszej gotowości pracy nad sobą i swoim charakterem. To, co w jednej sytuacji może być postrzegane jako zaleta, w innej okaże się wadą.
Dobre (pozytywne) cechy charakteru
Do pozytywnych cech charakteru możemy zaliczyć m.in.:
- Altruizm
- Asertywność
- Cierpliwość
- Empatię
- Kreatywność
- Lojalność
- Odpowiedzialność
- Odwagę
- Optymizm
- Uczciwość
- Wytrwałość
Złe (negatywne) cechy charakteru
Wśród negatywnych cech charakteru znajdują się m.in.:
- Arogancja
- Bezczelność
- Egoizm
- Impulsywność
- Kłamliwość
- Lenistwo
- Nieodpowiedzialność
- Nieuczciwość
- Pesymizm
Cechy charakteru a życie zawodowe
Badania pokazują, że cechy charakteru (związane z umiejętnościami miękkimi) są ważne dla powodzenia w karierze zawodowej. Wielu pracodawców i rekruterów przywiązuje do nich dużą wagę i oczekuje konkretnych cech od kandydatów.
Oto przykładowe cechy charakteru cenione przez pracodawców:
- Pozytywne nastawienie
- Komunikatywność
- Umiejętność rozwiązywania problemów
- Zdolność do współpracy
- Ciekawość
- Szczerość
- Odporność na stres i umiejętność pracy pod presją
- Kreatywność
- Zdolność adaptacji
Dlatego warto wpisać swoje pozytywne cechy charakteru do CV, np. w sekcji z umiejętnościami miękkimi. Pomoże to wyróżnić naszą kandydaturę i pokazać pracodawcy, że posiadamy pożądane cechy.
Kształtowanie cech charakteru
Choć osobowość i jej cechy są stałe, to nad cechami charakteru możemy pracować i dążyć do ich rozwoju. Pomóc może w tym samoświadomość, rozmowy z bliskimi osobami o ich opiniach na nasz temat oraz profesjonalna pomoc psychologa lub coacha.
Kształtowanie cech charakteru to proces, na który wpływają różne czynniki, takie jak wychowanie, doświadczenia życiowe, a także indywidualna aktywność i praca nad sobą. Wraz z wiekiem i starzeniem się zachodzą też zmiany organiczne, które oddziałują na nasze cechy charakteru.
Warto dookoła siebie zwrócić uwagę na te cechy charakteru, które są dla nas szczególnie ważne i pracować nad ich wzmacnianiem lub eliminowaniem tych niepożądanych. Dzięki temu staniemy się lepszymi, bardziej wartościowymi ludźmi, zdolnymi do budowania satysfakcjonujących relacji i czerpania radości z codziennego życia.