Dlaczego warto stosować płyny do płukania jamy ustnej? Fakty naukowe i rekomendacje
Czy płyny do płukania jamy ustnej to tylko sposób na świeży oddech, czy może ich stosowanie przynosi więcej korzyści? Nauka ma na to pytanie konkretne odpowiedzi. Dowiedz się, co wynika z badań naukowych, kiedy stosowanie płynu ma rzeczywiste uzasadnienie medyczne oraz dlaczego warto po niego sięgać.
Zapobiegają gromadzeniu się płytki nazębnej
Płytka nazębna to lepki biofilm bakteryjny, który nieustannie osadza się na powierzchni zębów. Jeśli nie jest regularnie usuwany, staje się głównym winowajcą problemów stomatologicznych – od próchnicy po choroby dziąseł. Szczotkowanie i nici dentystyczne nie zawsze wystarczają, aby pozbyć się płytki nazębnej.
Analiza przeprowadzona przez zespół naukowców pod kierunkiem dr Purnimy Kumar z Wydziału Periodontologii i Medycyny Jamy Ustnej Szkoły Stomatologicznej Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor dostarcza dowodów na skuteczność płynu do płukania ust. Naukowcy dowiedli skuteczności preparatów tego typu w redukcji płytki nazębnej. Jednak muszą być stosowane pomocniczo wraz z odpowiednią, prawidłową higieną jamy ustnej[1].
Wspomagają leczenie chorób dziąseł
Jeśli płytka nazębna nie jest regularnie usuwana, może przekształcić się w kamień nazębny, a wraz z nim stworzyć ryzyko rozwoju stanu zapalnego dziąseł. Jego objawem są zaczerwienione, krwawiące podczas szczotkowania i spuchnięte dziąsło. Choroba ta może przyczynić się do znacznie poważniejszego zapalenia przyzębia – grożącego nawet utratą zębów.
Dobre płyny do płukania jamy ustnej zawierają np. chlorheksydynę - składnik aktywny o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, który m.in. pomaga hamować namnażanie bakterii w jamie ustnej. Metaanaliza naukowców z Peninsula Dental School pod kierunkiem prof. Zoe Brookes potwierdziła kliniczną skuteczność chloroheksydyny w leczeniu chorób dziąseł i przyzębia. Płyny z tym składnikiem aktywnym redukują stan zapalny i krwawienie[2] – pomagają dziąsłom wrócić do zdrowia.
Płyny do płukania jamy ustnej pomagają zwalczać bakterie powodujące nieświeży oddech
Nieświeży oddech, czyli halitoza, to krępujący problem. By go zwalczyć, należy usunąć źródło problemu, a nie jedynie go maskować.
W przypadku halitozy zaleca się stosowanie płynu do płukania jamy ustnej. Powinien on zawierać określone składniki aktywne – chloroheksydynę (wspierająca zwalczanie bakterii) oraz chlorek cetylopirydyniowy w połączeniu z cynkiem. Należy jednak zaznaczyć, że badania naukowe wykazały największą skuteczność w redukcji lotnych związków siarki w przypadku płukanek bazujących na połączeniu octanu cynku i chloroheksydyny[3].
Zwiększają ochronę przed próchnicą u podatnych na nią osób
Rekomendacje polskich ekspertów wskazują, że u dzieci i młodzieży ze skłonnością do próchnicy zasadne jest stosowanie płynów zawierających fluor (od 225 do 900 ppm). Płyn dociera tam, gdzie pasta ma utrudniony dostęp. Tworzy na powierzchni zębów dodatkową warstwę ochronną, a fluor wspiera remineralizację szkliwa, przez co je wzmacnia[4].
Płyn do płukania jamy ustnej nie zastąpi szczoteczki ani nitki dentystycznej. Jest jednak wartościowym uzupełnieniem higieny jamy ustnej – jego stosowanie wspiera profilaktykę próchnicy i chorób dziąseł.
[1] https://dentonet.pl/asysta/plyny-do-plukania-jamy-ustnej-czy-sa-zalecane-dla-kazdego/ (accessed 07.11.2025)
[2] https://www.infodent24.pl/scientdentpost/plyny-do-plukania-ust-warto-przeczytac-przed-zastosowaniem,123874.html (accessed 07.11.2025)
[3] https://www.magazyn-stomatologiczny.pl/a6937/Halitoza-----aktualne-zalecenia-diagnostyczne.html (accessed 07.11.2025)
[4] Kaczmarek U., Jackowska T., Mielnik-Błaszczak M., Jurczak A., Olczak-Kowalczyk D. Indywidualna profilaktyka fluorkowa u dzieci i młodzieży – rekomendacje polskich ekspertów. Nowa Stomatologia 2019; 24(2):70-85 .
